25 Şubat 2012 Cumartesi

Eskiden Yazdığım Bir Makale

Asagidaki yazi Milli Egitim Bakanligi'nin 2005 yilinda baslattigi Bilgisayarli Egitime Destek Kampanyasi'nin ardindan yazdigim, oneri niteliginde bir yazi idi. Bir dergi icin yazmistim, ancak yaziyi "elestiri" endeksli algilayip Milli Egitim ile aralarini bozmamak icin yayinlamamislardi. Bakanligin yeni Fatih tablet projesi hakkinda yazmayi planladigim icin bu eski yaziyi kaynaklari acisindan faydali olur ve bir devrin resmini ceker dusuncesi ile tarihe not dusme adina burada yayinliyorum.

Milli Eğitim Bakanlığı’nın Bilgisayar-Destekli Eğitim Politikasına Farklı Bir Bakış

Özet

Teknoloji alanındaki hızlı gelişmeler onun toplumun her katmanı tarafından benimsenmesini kolaylaştırmaktadır. Bilişim teknolojilerinin kullanım alanı bulduğu en etkin alanlardan birisi de şüphesiz eğitim alanı olmaktadır. Toplumlar artık gelecek nesillerini yeni öğretim yöntemleri ve gelişmiş teknolojileri kullanmak suretiyle yetiştirmenin yollarını aramaktadırlar. Bu yeni anlayış, okullara ve öğretmenlere yönelik görev ve sorumluluk alanlarının yeniden ele alınmasını gerektirmiş olup, mevcut eğitim uygulama ve yöntemlerinin derinden sorgulanmasını sağlamıştır. Teknolojinin neden olduğu bu köklü değişimler ülkemizde de yakından takip edilmektedir. Milli Eğitim Bakanlığı ve TÜBİSAD, bu amaç doğrultusunda geniş kapsamlı bir “Bilgisayarlı Eğitime Destek Kampanyası” yürütmektedirler. Bu makalenin temel amacı, bu kampanyayı araştırmalar ışığında değerlendirip, gözden kaçmaması gereken stratejik bir noktaya dikkatleri çekmektir. O da öğretmenlerin teknolojiyi kullanmada ki etkin rolüdür. Bu makale ayrıca, Milli Eğitim Bakanlığı’nın bilgisayar uygulamaları alanında daha etkin stratejiler geliştirmesine olanak sağlayacak nitelikte öneri ve değerlendirmeler içermektedir.
Anahtar Kelimeler: Eğitim teknolojisi, bilgisayarlı eğitim, bilişim teknolojileri


A Different Approach to Ministry of National Education Policies Regarding Computer-Assisted Education

Abstract

The rapid advancement in the field of technology has made it widely accepted by all circles of the society. Education is one of the areas where technology has found profound applications. Societies are looking for ways to educate new generations using new teaching methods and advanced technologies. This new understanding has led to new duties and responsibilities on behalf of teachers and schools and helped question our current teaching methods and practices. This new transformation has also stirred interest in Turkey. The Ministry of National Education and TUBISAD has organized a national campaign called “Campaign to Support Computer-Based Education”. The purpose of this article is to evaluate this campaign in light of the literature and point out a strategically important aspect of the topic. The article also includes some suggestions that can help the Turkish Ministry of National Education develop more efficient strategies in terms of technology implementation in schools.
Keywords: Educational technology, computer-assisted education, informatin technologies

Giriş

Milli Egitim Bakanlığı’nın TÜBİSAD ile birlikte gerçekleştirdigi geniş kapsamlı “Bilgisayarlı Eğitime Destek Kampanyası” tüm hızıyla devam etmektedir. Kampanya’ya ait İnternet sayfasında (2005), yaklaşık 25 ilde hedeflenen bilgisayar sayısına ulaşıldıgı ve 2005 yılı sonuna kadar da bütün okullara ADSL geniş bant İnternet erişimi sağlanacağı belirtilmiştir. Bu tür projeler, bilgisayarlı eğitime geçiş açısından son derece önemli olan altyapı sorununu çözmek noktasında şüphesiz son derece önemlidir. Ancak, okullara yerleştirilecek olan bir milyon bilgisayarın ve İnternet bağlantısının öğretmenler tarafından etkin bir şekilde kullanılabilmesi çok daha fazla önem arzetmektedir. Bugün, eğitim literatüründe araştırmacıların tartıştıkları en önemli nokta teknolojinin nasıl kullanılması ğerektiği üzerinedir.

Teknolojinin eğitim alanında kullanılması konusunda henüz yeni olan ülkemizin politikalarını daha sağlam ve verimli bir şekilde oluşturabilmesi için, altyapı çalışmalarına hız verdiği bir dönemde bu tür tartışmalara kulak verip stratejilerini ona göre belirlemesi gerekmektedir. Bayrakçı’nın (2005) belirttiğine göre, bilgi ve iletişim teknolojilerinin Türk Milli Eğitim Sistemi politikaları içerisinde yer alması oldukça yenidir ve 2003 yılında ortaya konulan “E-Türkiye” ve “E-Dönüşüm Türkiye Projesi” kapsamında başlamıştır. Bakanlığın (2005) ve Bilgisayarlı Eğitime Destek Kampanyasının (2005) resmi sitelerinde ilgili açıklamalar okunduğunda altyapı oluşturma ve bilgisayar okur-yazarı yetiştirme konusunun ön plana çıktığı, buna karşın öğretmenlerin bu teknolojileri en etkin şekilde nasıl kullanacaklarına dair açıklamalar yetersiz kalmaktadır. Özdener ve Öztok’a (2005) göre de, Milli Eğitim Şuralarında öğrencilerin bilgisayarlarla tanışmaları, günlük hayatta ve öğrenme-öğretme sürecinde bilgisayarı kullanabilir hâle getirmek amacıyla olabildiğince eğitimin her kademesinde bilgisayar okur yazarlığının yaygınlaştırılması öne çıkmaktadır. Her ne kadar, Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü’nün (2005) projeleri arasında; bilgi-işlem teknolojilerini eğitim ve öğretim faaliyetleri içerisine entegre etmek ve öğretmenlerin, söz konusu teknolojileri eğitim programlarına entegre etme konusunda yürütecekleri çalışmaları ve deneyimleri paylaşabilecekleri bir eğitim portalı oluşturmak gösterilmişse de bunun nasıl yapılacağına dair detaylar eksik kalmıştır. Bu eksiklik adı geçen kurumun misyonunda da kendisini göstermektedir (MEB-ETGM, 2005). Belirlenen ilkeler arasında öğretmenlerin ileri teknolojileri yetkinlikle kullanmalarını sağlamak ve eğitim ve öğretimi teknoloji ile bütünleştirmek sayılmışsa da yukarıda belirtildigi gibi bu hedeflerin nasıl gercekleştirileceği konusu belirsiz bırakılmıştır. Ayrıca, Milli Eğitim Bakanlığı’nın yayınladığı Tebliğler Dergisi’nin (2003) onuncu maddesinde de bu konuya işaret edilmekte ve aşağıda sıralanan hedeflerin altı çizilmektedir:
İnternetten yararlanma, ödev hazırlama eğitsel amaçlı diğer faaliyetler (oyunlar) yapılır. öğretmen ve öğrencileri İnternet'te buluşturarak, ortak öğrenme metodları geliştirilir; işbirliğine dayalı, proje tabanlı, öğrenci merkezli öğrenme faaliyetleri gerçekleştirilir ve öğrencilere inceleme, araştırma ve düşünce ufkunu genişletmede imkanlar sunulur. Öğrenme-Öğretme işbirliği, bilgi alışverişi ve kültür paylaşımı gerçekleştirilir.

Görüldüğü gibi bu hedeflerde öğretmenlerin eğitim ve bilişim teknolojilerini ne şekilde entegre edebileceklerine dair ipuçları eksik kalmaktadır. Milli Eğitim Bakanlığı, ülkemizin tüm okullarında ve okul öncesi, ilk ve orta öğretim düzeyinin tamamında ‘neyin nasıl öğretilecegi’ konusunda tek belirleyicidir (2. Eğitim Şurası raporu, s. 360). Bu nedenle de, bu kurumun belirleyip uygulamaya koyacağı stratejiler, öğretmenlerin eğitim ve bilişim teknolojilerini ne şekilde entegre edeceklerinin en önemli belirleyicisi olacaktır.
Bilgisayarlı Eğitime Destek Kampanyası ve benzerlerinin, son derece önemli olan altyapı sorununun çözümü açısından yararlı olacağı açıktır. Ancak, yukarıda da işaret edildiği gibi, öğretmenlere hem bilgisayar okur-yazarlığı kazandırmak hem de kazanılan teknoloji-kullanma yeteneklerini öğretimde etkin şekilde kullandırmak daha büyük önem içermektedir. Nitekim, bu özellik Türkiye İkinci Bilişim Şurası Eğitim Çalışma Grubu Raporu’nda (2004, s. 359) da belirtilmiştir. Adı geçen rapora göre, öğretmenlere gerekli bilişim teknolojilerinden yararlanma konusunda gerekli hizmet-içi eğitim sağlanamamaktadır ve verilen kısa süreli eğitimler de yeterli olamamaktadır. Raporda ayrıca, öğretmenlerin bilişim yatkınlığını geliştirmek ve onları, eğitimsel etkinliklerini bilişim yardımıyla gerçekleştirebilir duruma getirmek icin uzun bir çalışma gerektiği işlenmiştir.

Tüm bu sonuçlar göstermektedir ki; mevcut durum itibari ile yapılan etkinlikler öğretmenlere bilgisayar becerileri kazandırmakla sınırlı kalmakta, ancak bu etkinliklerin ve hizmet-içi programların dahi yetersiz olduğu kabul edilmektedir. Oysa, teknolojinin eğitim ve öğretimde uygun bir şekilde kullanılması öğretmenlerin yeniden düzenlenmiş bir rol geliştirmelerini gerektirir (Gura ve Percy, 2005, s.65). Gura ve Percy’e (2005, s.65) göre, sınıf içerisinde teknolojinin eğitim açısından anlam kazanması öğretmenin tecrübelerine bağlıdır. Öğrencilerin alacağı zengin içerikli ve iyi düzenlenmiş bir öğrenme tecrübesinin gerçekleşebilmesi için de teknolojiyi kullanma konusunda kendine güvenen ve tecrübe sahibi öğretmenler gerekmektedir. Bu, öğretmenlerin yalnızca teknoloji kullanma becerisi kazanmalarından çok daha önemlidir.

Amerikan Kongresi Teknoloji Değerlendirme Ofisi (OTA) tarafından yayınlanan bir raporda, (US Congress, 1995) öğretmenleri teknoloji kullanma konusunda eğitmenin en kısa ve düşük maliyetli yolunun lisans öğrenimleri süresince alacakları eğitim olduğu vurgulanmıştır. Buna rağmen, yine Amerika’da yapılan araştırmalar, öğretmen yetiştirme programlarının mezunlarını teknoloji ile öğretim yapma konusunda yeterince eğitemediklerini (Strudler ve Wetzel, 1999; Thurston vd., 1997; NCATE, 1997) ve teknoloji ile öğretimi daha kendi müfredatlarına tam olarak yerleştiremediklerini göstermektedir (NCATE, 1997; Willis ve Mehlinger, 1996). Araştırmalardan çıkan benzer bir bulgu da, öğretmen yetiştiren kurumlardan mezun olan bir çok mezunun teknolojiyi profesyonel öğretim yaşamlarında kullanabilme konusunda çok yetersiz bilgi ile mezun olduklarını göstermektedir. Tüm bunlara ilave olarak, bu durum ülkemizde de çok farklı değildir. Toprakçı’nın (2005) işaret ettigine göre, öğretmenlerin bilgisayarları kullanmaya dönük sistemli yetiştirilmesi yetersiz olup, eğitim fakültelerinden aldıkları bir kaç kredilik ders; Milli Eğitim Bakanlığı ve Bakanlığa baglı Halk Eğitim Merkezleri’nden aldıkları kurslar ile sınırlı kalmaktadır. Bu eğitimlerin de daha çok bilgisayar okur-yazarliği kazandırma yönünde olduğu yukarıda belirtilmiştir.

Konuya ışık tutacak ve derinlik kazandıracak bir diğer bakış açısı da, değişim teorilerinin teknoloji tabanlı eğitime bakışını ortaya koymaktır. Teknolojinin eğitim alanında kullanımı şüphesiz yeni bir anlayıştır. Duhaney (2000), sınıfların teknolojik dönüşümlere açık olmasının kaçınılmaz oldugunu belirtmiştir. Değişim teorilerinde belirtildiğine göre, teknolojik dönüşüm üniversitelerde ya da düşünce kuruluşlarında geliştirilen bir yenilenme (reform) değil; okulların üzerine uygulamaları için yüklenen bir gelişmedir (Mehlinger, 1996). Fakat, kurumların değişmesi en güç olanıdır (Burns, 1978, s.421) ve eğitim kurumlarını yeni politikalar uygulamaya zorlamak uygun bir güç kullanım yöntemi değildir. Fullan’ın (1996, s.6) belirttiğine göre, okulların yenilikleri uygulaması bir takım yapısal değişikliklerin yapılmasına bağlıdır. Bu, sınıf içinde ve okul bazında bir takım kültürel değişiklikler yapmayı gerektirir. Bu yüzden de, Smerdon ve Cronen’ın (2000, s.5) altını çizdiği gibi, bilgisayarların ve İnternet bağlantısı sayısının artmasına rağmen öğretmenlerin öğretme; öğrencilerin de öğrenme şekillerinde köklü bir degişiklik gerçekleşememiştir. Okullarda şimdiye kadar moda olmuş fakat hemen unutulmuş önceki bazı yenilikçi fikirlerin ve öğretim yöntemlerinin varlığı da bundan dolayıdır (Gura ve Percy, 2005, s.2).

Teknoloji dönüşümünün başarılı olabilmesi için birbiri ile ilintili üç etkenin olması gerekmektedir: Okul, öğretmen, ve politika üreticileri (Mumtaz, 2000). Şüphesiz, yukarıda anlatılan bilgiler ışığında bu üç etken içerisinde öğretmenin rolü en önemli olanıdır. Veen (1993), yaptığı çalışmada bilgisayarların sınıf içinde kullanım kararının hem okul hem de öğretmene bağlı olduğunu, ancak bunlar arasında öğretmene bağlı etkenlerin daha belirleyici olduğunu göstermiştir. Veen (1993), ayrıca belirtmektedir ki, öğretmenler konuları nasıl öğretecekleri konusunda güçlü inanışlara sahip olduklarından dolayı bu inanışlarının değişmesi çok zaman almaktadır. Tüm bunlar göstermektedir ki; teknolojinin eğitim ve öğretim amaçlı kullanımı konusunda öğretmenin çok belirleyici bir rolü bulunmaktadır ve bu da öğretmenin mevcut öğretim anlayışını değişime zorlayacağından dolayı dikkat edilmesi gereken bir etkendir. Okullarda şimdiye kadar uygulamaya sokulan bir çok yenilikçi uygulamanın (çoklu zeka kuramı gibi) yer edinememesinin gösterdiği gibi öğretmenlerin karar aşamasında rolünün olmadığı, üzerlerine dikte edilen fikirler kalıcı olmamaktadır. Giriş bölümünde de gösterildiği gibi, Bilgisayarlı Eğitime Destek Kampanyası da bu tarz bir uygulama görüntüsü vermektedir. Öğretmenlerin bu önemli rolleri dikkate alınmadan yapılacak bu girişim, yeterli temel eğitimlerin de verilemediği dikkate alınırsa, istenilen sonuçları doğurmayabilir. Böylece okullarımız kullanılmayan, atıl vaziyette bilgisayar laboratuvarları gerçeği ile baş başa kalabilir.

Bunlara ilave olarak şunu da belirtmek gerekir. Öğretmenlerin yeni teknolojileri sınıflarında kullamaları önemli bir değişim gerektirir. Değişim ise, Laurie ve Heifetz’e (1997) göre, gerilim oluşturur. Bunu tepki olarak yorumlamak ta mümkündür. Bu yüzden de, teknolojiye dönük oluşacak tepkilerin nedenlerini irdelemek önem arzetmektedir. Ellsworth’a (2000) göre; tepki, yeniliklerin uygulanmasını engelleyebilir. Bireysel faktörler, kaynakların yetersizligi ve liderlik eksikliği gibi etkenler oluşacak tepkilerin nedeni olabilirler (Lewis, 1999). Teknoloji kullanımı açısından bakıldığında, öğretmenlerin farklı özellikler sergiledikleri görülecektir. Kimi öğretmenler teknolojiyi kullanma konusunda korku sergilerken; bir kısmı ise istekli davranmaktadır (Duhaney, 2000). Öğretmenlerdeki bilgi ve uygulama eksikliği (Janas, 1998) bunun önemli iki nedenidir. Bunların dışında, tecrübe eksikliği, yeterli eğitimin verilemeyişi, kaynaklara ulaşım, ve teknik destek eksikliği de (Davis, 2002; Hennessy ve Deaney, 2004) teknoljinin sınıf içinde uygulanması konusunda eksikliklere neden olabilir. Öğretmenlerin yeterli zamanının olmayışı da (Davis, 2002; Gura ve Percy, 2005) önemli faktörler arasında gösterilmektedir.

Sonuç

Görüldüğü üzere, teknolojinin eğitim ve öğretimde etkin bir şekilde kullanılabilmesi ve modern eğitim anlayışları ile bütünleştirilerek öğrencilere sunulması farklı nitelikte bir eğitim gerektirmektedir. Öğretmenlerin yalnızca bilgisayar-okur-yazarlığı becerilerinin geliştirilmesi önemli olsa da, gerçek stratejik politikaların belirlenmesi noktasında eksik kalmaktadır. Öğretmenlerin eğitim ve bilişim teknolojilerini nasıl ve hangi yöntemler eşliğinde kullanabilecekleri eğitiminin daha lisans düzeyinde kazandırılması ve bunun hizmet-içi formasyonlarla desteklenmesi gerekmektedir.

Ayrıca, okullara dönük yeniliklerin ve uygulamaların etkili ve kalıcı olabilmeleri için, tepeden inme politikalar yerine, karar aşamasında öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin de olduğu politikalar belirlenmelidir. Araştırmalar, bu tür politikaların özellikle öğretmenler tarafından yeterince kabul görmediğini hatta tepkiler oluşturduğunu göstermektedir. Buna, öğretmenlerdeki bilgi ve tecrübe eksikliği, kaynak imkansızlıkları ve zamana bağlı etkenler de ilave edildiğinde başarısızlık ihtimali artacaktır. Bu nedenle, Bilgisayarlı Eğitime Destek Kampanyası ve benzeri projelerin hedeflenen getirileri sağlayabilmeleri için, bu yazıda altı çizilen noktaların Milli Eğitim politikalarını yönlendiren kişiler tarafindan dikkate alınması önem arzetmektedir. Daha önce de belirtildiği gibi, okullarımızdaki bilgisayar ve İnternet bağlantısı sayısını artırmak altyapı oluşturma bağlamında çok önemli olsa da, teknolojinin eğitim amaçlı olarak kullanılabilmesi farklı formasyonların öğretmenlere kazandırılmasını gerekli kılmaktadır. Bu da, şüphesiz, daha projenin başlangıcı aşamasında Milli Eğitim Bakanlığı ile üniversitelerin eğitim fakülteleri arasında etkin bir iletişim kurulmasının önemini açığa çıkarmaktadır.

Kaynaklar

Bayrakçı, M. (2005). Avrupa Birliği ve Türkiye eğitim politikalarında bilgi ve iletişim teknolojileri ve mevcut uygulamalar. 33, 167. Alınma tarihi ve adresi, 12 Aralik 2005 http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/167/index3-bayrakci.htm

Bilgisayarlı Eğitime Destek Kampanyası İnternet sayfası. (2005). Alınma tarihi ve adresi, 10 Aralik 2005 http://www.bilgisayarliegitimedestek.org/kampanya_hakkinda.php

Burns, J. M. (1978). Leadership. New York: Harper & Row Publishers.

Davis, K. S. (2002). “Change is hard”: What science teachers are telling us about reform and teacher learning of innovative practices. Science Education, 87(1), 3-30.

Duhaney, D. C. (2000). Technology and the educational process: Transforming classroom activities. International Journal of Instructional Media, 27(1), 67-72.

Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü İnternet sayfası. (2005). Alınma tarihi ve adresi, 10 Aralik 2005 http://egitek.meb.gov.tr/Egitek/tanitim.html

Ellsworth, J. B. (2000). Surviving change: a survey of educational change models. New York: ERIC Clearinghouse on Information and Technology.

Fullan, M. (1996). The new meaning of educational change (3rd ed.). New York: Teachers College Press.

Gura, M., & Percy, B. (2005). Recapturing technology for education: Keeping tomorrow in today’s classrooms. Maryland: ScarecrowEducation.

Hennessy, S., & Deaney, R. (2004). Sustainability and evolution of ICT-supported classroom practice. Retrieved November 15, 2005, from http://www.educ.cam.ac.uk/istl/SAE043.pdf

Janas, M. (1998). Shhhhh, the dragon is asleep and its name is resistance. Journal of Staff Development, 19(3), 13-16.

Laurie, D. L., & Heifetz, R. A. (1997). The work of leadership. Harvard Business Review, 75(1), 124 -134.

Lewis, T. (1999). Research in technology education: Some areas of need. Journal of
Technology Education, 10(2), 41-56.

MEB. (2003). Milli Eğitim Bakanlığı bilgi ve iletişim teknolojileri araçları ve ortamlarının eğitim etkinliklerinde kullanım yönergesi. Tebliğle Dergisi. Alınma tarihi ve adresi, 10 Aralik 2005 http://mevzuat.meb.gov.tr/html/228.html

MEB. (2005). Milli Eğitim Bakanlığı İnternet sayfası. Alınma tarihi ve adresi, 10 Aralik 2005 http://mevzuat.meb.gov.tr/html/228.html

MEB Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü. (2005). Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü tarafindan yürütülmekte olan projeler. Alınma tarihi ve adresi, 10 Aralik 2005 http://egitek.meb.gov.tr/KapakLink/Projeler/YurutulenProjeler.html

MEB-Hizmetiçi Eğitim Dairesi Başkanlığı. (2003). Neden hizmet-içi eğitim? Alınma tarihi ve adresi, 10 Aralik 2005 http://hedb.meb.gov.tr/

Mehlinger, H. (1996). School reform in the information age. Phi Delta Kappan 77(6), 400-407.

Mumtaz, S. (2000). Factors affecting teachers’ use of Information and Communications
Technology: A review of the literature. Journal of Information Technology for
Teacher Education, 9(3), 319-341.

NCATE: National Association for Accreditation of Teacher Education. (1997). Technology and the New Professional Teacher: Preparing for the 21st Century Classroom. Washington, DC: NCATE. Retrieved April 10, 2003, from
http://www.ncate.org/accred/projects/tech/tech-21.htm

Özdener, N. ve Öztok, M. (2005). Türk ve İngiliz öğretim programlarının bilgisayar ve İnternet okur-yazarlığı açısından karşılaştırılması. 33, 167. Alınma tarihi ve adresi, 12 Aralik 2005 http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/167/index3-oztok.htm

Smerdon, B., & Cronen, S. (2000). Teachers’ tools for the 21st Century: A report on teachers’ use of technology. Washington D.C.: National Center for Education Statistics. Retreived
November 15, 2005, from http://nces.ed.gov/pubsearch/pubsinfo.asp?pubid=2000102

Strudler, N. B. & Wetzel, K. (1999). Lessons from exemplary colleges of education: factors affecting technology integration in preservice programs. Educational Technology Research and Development, 47(4), 63-81.

Toprakçı, E. (2005). Türkiye’deki okul yöneticisi ve öğretmenlerin evlerindeki bilgisayarı meslek amaçlı kullanım profilleri: Sivas ili örneği. The Turkish Online

Journal of Educational Technology, 4(2). [Online]. Retrieved on November 20, 2005 from http://www.tojet.net

Thurston, C. O., Secaras, E. D., & Levin, J. A. (1997). Teaching teleapprenticeships: An innovative model for integrating technology into teacher education. Journal of Research on Computing in Education, 29, 385-391.

Türkiye İkinci Bilişim Şurası Eğitim Çalışma Grubu Raporu. (2004). Sonuç bildirgesi. Alınma tarihi ve adresi, 10 Aralik 2005 http://www.bilisimsurasi.org.tr/SonucBildirgesi/

U.S. Congress. (1995). Office of Technology Assessment, Teachers and Technology: Making the Connection, OTA-HER-616. Washington, DC: U.S. Government Printing Office.

Veen, W. (1993). The role of beliefs in the use of information technology: Implications for teacher education, or teaching the right thing at the right time.
Journal of Information Technology for Teacher Education, 2(2), 139-153.

Willis, J. W., & Mehlinger, H. D. (1996). Information technology and teacher education. In J. Sikula, T. Buttery, & E. Guyton (Eds.), Handbook of research on teacher education (2nd ed., pp. 978-1029). New York: McMillan.